Karaciğer Yetmezliği
Karaciğer yetmezliği, karaciğerin görevlerinin bir kısmını ya da tamamını yerine getirememesidir. Karaciğer işlevleri açısından değerlendirildiğinde, çok sayıda işlevi olduğundan bunların aksamasının normal olduğu kabul edilebilir. Bunlardaki aksaklık az olduğunda, küçük karaciğer yetmezliği olarak tanımlanır. Bunun daha ağır olanları da bulunmaktadır.
Aksama az olduğunda hastada bulantı, sindirim güçlüğü, uyku eğilimi, cinsel güçsüzlük, egzama ve ürtiker gibi bazı belirtiler oluşur. Ancak rahatsızlığın bütününde sendromlar belirsizdir. Karaciğerde temel işlevlerde bir aksama olsa da bunu gösteren kesin belirtiler olmadan küçük karaciğer yetmezliği teşhisi yapılamaz. Farklı derecelerde olan karaciğer yetmezliğinde ancak gerçek bir bozukluk bulunuyorsa, bu rahatsızlıktan söz edilebilir. Yetmezlik hafif, giderek ağırlaşan ve ağır olmak üzere üç farklı şekilde görülebilir. Bunlar birbirinden ayrılmadan, sadece ağırlaşarak ilerleme gösterir.
Karaciğer normalde kendini yenileyebilen bir organdır. Sağlıklı bir karaciğerin herhangi bir sebepten dolayı kütlesinin üçte ikisi bile hasar görse, karaciğerin özel hepatosit hücreleri sayıca artarak, kısa sürede eski haline döner. Karaciğer yetmezliğinde organ sentetik ve metabolik faaliyetlerini normal olarak yerine getirememektedir. Bu fizyolojik, kalıtsal ve çevresel etkilerden dolayı oluşabilir.
Hafif karaciğer yetmezliği
Ağır olmayan yaygın karaciğer hastalıklarına hafif karaciğer yetmezliği eşlik etmektedir.
Bu çeşitli enfeksiyonlardan, ilaçlardan ya da gıdalardan alınan zehirli maddelerin etkisiyle oluşabilir. Sağ karıncık yetmezliğinde olduğu gibi toplardamarda hafif kan göllenmesi, başlangıç aşamasında safra tıkanması hafif karaciğer yetmezliğine sebep olabilir. Meydana gelen belirtiler çok çeşitlidir. Ancak genel bir hastalık tablosu oluşur. Hastada halsizlik, ruhsal çöküntü, iştahsızlık ve ağızda acılık oluşur. Hastalarda sindirim güçleşse de zayıflama fazla olmaz. Bazı hastalarda kabızlık, bazılarında ishal görülebilir. Yemek sonrasında uyku bastırması ve kaşıntı olabilir.
Hastanın yapılan muayenesinde belirgin gaz fazlalığı dikkat çeker. Karaciğerde sertlik ve hacim artışı olmuştur. Elle üzerine bastırıldığında, hafif bir ağrı hissedilir. Muayenede sadece karaciğerin ele gelmesinin yanında ağrının olması tanı için önemli bir unsurdur. Çünkü sadece karaciğerin ele gelmesi olduğunda, karaciğer sarkması ya da göğüs tabanının genişliğinden söz edilir. Teşhiste farklı türde cilt belirtileri de önemlidir. Kaşıntı olması bazen safra tuzlarının atılmasında olan bozukluğa bağlanır. Ciltte bazen zehirli maddelerin etkisiyle ürtiker benzeri belirtiler görülür. En önemli belirtilerin arasında idrarda ürobilin yüksekliğinin olmasıdır. Kanda da bilirubin düzeyinde biraz artış olur.
Giderek ağırlaşan karaciğer yetmezliği
Bu durum akut ve kronik karaciğer hastalıklarında meydana gelir. Siroz, kronik karaciğer iltihabı gibi hastalıklarda kolayca gelişebilir. Belirtileri hafif yetmezlikle benzerlik gösterse de daha şiddetli olur. Hastada zayıflama, iştahsızlık, halsizlik gibi belirtiler daha belirgin olur. Damar genişlemelerinin yıldız gibi olması ve hızla artması bu rahatsızlığı düşündürür. Hastalarda kişilik bozuklukları ve uykusuzlukta dikkat çeker. Ayrıca sarılık belirtisi de görülür. Laboratuvar belirtileri de daha şiddetli olur.
Ağır karaciğer yetmezliği
Bu evreye geçiş bazen çok ani gelişir. Kronik karaciğer hastalığı ve sirozda ise genellikle yavaştır. Bazı etkenler süreci hızlandıran etkiler yapar. Bu etkiler arasında mide ve yemek borusundaki kanamalar, tekrarlayan enfeksiyonlar, bağırsakta mayalanma, idrar söktürücü ilaçların kontrolsüz şekilde kullanımı, aşırı protein içeren beslenme gibi nedenler sayılabilir. Bu rahatsızlıkta klinik tablo çok çeşitli olabilir.
Karaciğer yetmezliğinin genel tedavisi nasıl yapılır?
Karaciğer yetmezliğinin değişik karaciğer hastalıklarından kaynaklanması, değişik aşamalarda olması, farklı şekillerinin olması yüzünden, geçerli olan tek bir tedavi yoktur. Her vaka hastanın durumu, kişisel özellikleri ve karaciğer işlevleri değerlendirilerek tedavi planı yapılır. Fakat öncelikle karaciğer yetmezliğinin sebepleri belirlenmeli ve tedavide hedef alınmalıdır. - Genel sağlık önlemlerinin alınması ve beslenmeye yönelik tedavi: bu tedavide diyet temel dayanaktır. Hastalar günde her kg için 1 gr protein almalı, 2000-2500 kalori içeren besin tüketmelidir. Az ve sık yemek yenilmelidir. Yeterince vitamin alınmalıdır. Özellikle siroz varsa C vitamini alınmalı, sarılık olduğunda K vitamini alınmalıdır. Alkolik olan hastalar yüksek kalori ve protein almalıdır. Ödem oluşan hastalar sıvı ve sodyum alımını sınırlamalıdır.
- Karaciğeri koruyucu ilaç tedavisi: Çeşitli ilaçların kullanımı yaygın olsa da bunların etkinliği henüz kanıtlanamamıştır.
- Komplikasyonlara yönelik ilaç tedavisi: Karaciğer yetmezliğine etkili olabilecek ilaçlar bulunmamaktadır. Ancak kanama dindiren, su toplamayı azaltan ilaçlar fayda sağlamaktadır.
20.01.2024 18:02:33
Karaciğer Yetmezliği ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
